Kurdish
Surah آل عمران - Aya count 200
چهند پیتێك له سهرهتای ههندێ له سوورهتهكانی قورئاندا هاتوون ژمارهیان (١٤) پیته، نیوهی كۆی پیتهكانی زمانی عهرهبین، بۆ سهلماندنی (اعجاز) و مهزنی و گرنگی قورئان كه له توانای هیچ كهسدا نیه بهو پیتانه كتێبێكی ئاوا بێ وێنه دابنێت، بهرادهیهك ههتا ئهگهر ههموو گرۆی ئادهمیزاد و پهری كۆببنهوه بۆ ئهو مهبهسته بێگومان ناتوانن، ههروهها چهندهها نهێنی تریشی تێدایه، زاناكان له ههندێكی دواون، ههندێكیشیان وتوویانه: ههر خوا خۆی زانایه به نهێنی ئهو پیتانه.
خوا زاتێکه جگه ئهو هیچ خوایهکی تر نی یه شایهنی پهرستن بێت و ئهو ههمیشه زیندووه و ڕاگرو سهرپهرشتیاری ههموو دروستکراوهکانیهتی.
ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) خوا قورئانی بۆ تۆ بهڕاست و دروست (به چهند قۆناغێک) دابهزاندووه، بهڕاست دانهری سهرجهم کتێبه پێشووهکانی پیش خۆیهتی (پێش دهستکاری کردنیان)، ههروهها تهوراتی بۆ (موسا) و ئینجیلی بۆ (عیسا) ڕهوانه کردووه له پێش قورئاندا...
لهکاتێکدا هیدایهت و ڕێنموویی بهخشی خهڵکی بوون، ههروهها جیاکهرهوهی حهق و بهتاڵی نارده خوارهوه (که قورئانه)، بێگومان ئهوانهی بڕوایان نههێنا به ئایاتهکانی خوا، بۆ ئهوان سزایهکی سهخت (له دواڕۆژدا) ههیه، بێگومان خوای گهوره باڵادهستهو خاوهنی تۆڵهو سزایه (له بێ باوهڕان).
بێگومان هیچ شتێک له خوا ون نابێت نه له زهوی و نه له ئاسماندا.
ئهو خوایه زاتێکه نهخشهی ڕووخسارتان له منداڵدانهکاندا دهکێشێت چۆن بیهوێت، هیچ پهرستراوێکی بهڕاست نی یه جگه لهو خوایه و ئهو زاته باڵادهست و دانا و کاربهجێ یه.
ئهو خوایه زاتێکه که قورئانی بۆ سهر تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) نارده خوارهوه، بهشێک له ئایهتهکانی دامهزراو و پایهدارو ڕوون و ئاشکران، ئهوانه بنچینهو بناغهی قورئانهکهن و ههندێکی تریشی واتای جۆراوجۆر ههڵدهگرن و به ئاسانی نازانرێن، جا ئهوانهی که له دڵیاندا لاری و لادان ههیه، حهز له حهق و ڕاستی ناکهن، ئهوانه شوێنی ئهو ئایهتانه دهکهون که مانای جۆراو جۆر و فراوانیان ههیه، بۆ ئهوهی فیتنه و ئاشوب و ناکۆکی و دووبهرهکی دروست بکهن، یان بۆ ئهوهی لێکدانهوهی ههڵهی بۆ ههڵبهستن، له حاڵێکدا که لێکدانهوهی ئهو جۆره ئایهتانه ههر خوا خۆی به تهواوی دهیزانێت، جا ئهو کهسانهی کهله زانستدا ڕۆچوون دهڵێن: ئێمه باوهڕی دامهزراومان بهههر ههموو (ئهو ئایهتانه)ههیه که لهلایهن پهروهردگارمانهوهیه و فهرمایشی ئهوه، (لهڕاستیدا) بێجگه له خاوهن بیر و ژیرهکان یاداوهری وهرناگرن و بیرناکهنهوه (لهم قورئانه).
(ئهوانه دهڵێن) پهروهردگارا.. دوای ئهوهی که هیدایهت و ڕێنمووییت کردین، دڵهکانمان لامهده له ڕێگهی ڕاست و له ڕهحمهت و بهخششی تایبهتی خۆت بههرهوهرمان بکه، چونکه بهڕاستی تۆ بهخشنده و بهخشێنهری.
پهروهردگارا بهڕاستی تۆ کۆکهرهوهی ههموو خهڵکیت له ڕۆژێکدا که هیچ گومانی تێدانیه، بێگومان خوا (زاتێک نیه) که بهڵێنی خۆی نهباته سهر....
(لهو ڕۆژهدا) بهڕاستی ئهوانهی که بێ باوهڕن ههرگیز ماڵ و منداڵیان هیچ جۆره بهرگریهکیان لێ ناکهن له سزای خوا، ئا ئهوانه سووتهمهنی ئاگری دۆزهخن.
ئهوانه داب و نهریتیان وهکو داب و نهریتی دارودهستهی فیرعهون و ئهوانهی که پێشیان هاتوون وایه، ئایهت و موعجیزهکانی ئێمهیان بهدرۆ دانا، خوایش ئهوانی بههۆی گوناهو تاوانیانهوه بهتوندی سزادا و گرفتاری کردن و خوا تۆڵهسێنهرێکی بههێز و بهزهبره.
(ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بڵێ بهوانهی که بڕوایان نههێناوه: سهرئهنجام تێکدهشکێن و ژێردهست دهخرێن (له دنیادا، له ڕۆژی دوایشدا) کۆ دهکرێنهوه و ڕاپێچ دهکرێن بۆ ناو دۆزهخ که ناخۆشترین جێگهیه.
(ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بهو خهڵکه بڵێ) بێگومان لهو دوو دهستهیهی که له (جهنگی بهدردا) ڕوو به ڕووی یهکتر وهستان نیشانهو پهندێکی گهوره بوو بۆتان، دهستهیهکیان له پێناوی خوادا دهجهنگان، دهستهکهی تریان بێ باوهڕ بوون، ئیمانداران لهبهر چاوی ئهواندا دوو ئهوهندهیان دهنواند (له مهیدانی جهنگدا بهچاوی بینایی و بینین)، (خوا فریشتهیشی دابهزاند بۆ یارمهتی ئیمانداران)، خوا پشتگیری (ههر دهستهیهک)و ههرکهسێک بیهوێت دهیکات، بهڕاستی ئا لهو یارمهتیهدا پهند و ئامۆژگاری ههیه بۆ ئهوانهی که بینایی خۆیان بهکاردههێنن و بهوردیی بیردهکهنهوه (که چۆن کۆمهڵێکی کهم زاڵ بوون بهسهر کۆمهڵێکی زۆردا).
ئارهزووی ئافرهت و بوونی نهوهی نێرینه و خاوهنێتی ئاڵتون و زێڕو زیووی زۆرو زهبهنده و ئهسپی چاک و ڕهسهن و (هۆکارهی هاتووچۆ) ههروهها ماڵات و زهوی و زاری کشتوکاڵ بۆ خهڵکی ڕازێنراوهتهوه، ئهوانه ههمووی نازو نیعمهتی ژیانی دنیان، خوایش (بۆ چاکان) شوێنی گهڕانهوهی ڕازاوهو خۆشی لای خۆی ئاماده کردووه (که بهههشته).
(ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بهو خهڵکه) بڵێ: ئایا ههواڵی چاکتر لهو نازو نیعمهتانهتان پێ ڕابگهیهنم؟! (ئهویش ئهمهیه که): بۆ ئهوانهی پارێزکارو خواناسن، لای پهروهردگاریان باخهکانی بهههشت ئامادهیه بۆیان که: چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیداو بهبهردهم کۆشکهکانیدا دهڕوات، هاوڕێ لهگهڵ ژیانی نهبڕاوه لهگهڵ هاوسهرانی پاکیزهدا و بهدهم ههست کردنی بهردهوام بهڕهزامهندیی پهروهردگاری ئازیز، بێگومان ئهو خوایه بینایه بهبهندهکانی.
ئهوانهی که دهڵێن: پهروهردگارا، بهڕاستی ئێمه ئیمان و باوهڕمان هێناوه، ده له گوناههکانمان خۆش ببه و له ئاگری دۆزهخ بمانپارێزه.
(جا ئهو ئیماندارانه، ئهمه سیفهتیانه) خۆگرو ئارامگرن (له بهرامبهر ناسۆر و ناخۆشیهکانی ژیانهوه)، ڕاستگۆو خواپهرستن، ماڵ و سامان دهبهخشن و، له بهرهبهیانهکاندا داوای لێخۆشبوون (له پهروهردگاریان دهکهن چونکه واههست دهکهن که وهک پێویست خواپهرستیان نهکردووه).
خوای گهوره (له ڕێگهی دروست کراوانیهوه، که ههمووی نیشانهی دهسهڵاتی دهنوێنێت) خۆی شایهتی داوه و دهریخستووه و سهلماندویهتی که بهڕاستی جگه لهو هیچ خوایهکی تر نی یه که شایانی پهرستن بێت، ههروهها فریشتهکان و خاوهن زانستهکانیش (له پێغهمبهران و زانایان) که بهڕێگهیهکی ڕاست و دروست دهیسهلمێنن خوا ههمیشه داد پهروهری ڕههایه و جگه لهوزاته خوایهکی تر نیه و ئهو خوایهکی باڵادهست و دانایه.
بهڕاستی دین و ئاینی پهسهند لای خوا تهنها ئاینی ئیسلامه، ئهوانهش که کتێبه (ئاسمانیهکانیان) دراوهتێ، جیاوازیان له نێواندا پهیدا نهبووه مهگهر له دوای ئهوهی زانستی و زانیاری تهواویان بۆ هاتووه (دهربارهی ڕاستی محمد (صلی الله علیه وسلم) و ئیسلام)، ئهمهش بههۆی دنیاپهرستی و حهسوودی و ستهم کردنیان له نێو خۆیان (چونکه ڕازی نهبوون به پێغهمبهرێک له غهیری خۆیان)، جا ئهوهی باوهڕی به فهرمان و ئایهتهکانی خوا نهبێت، ئهوه بێگومان خوا بهخێرایی حسابی خۆی دهکات لهگهڵیاندا (ههر زوو بهدۆزهخیان دهگهیهنێت).
خۆ ئهگهر موجادهله و گفتوگۆی سهختیان لهگهڵدا کردیت، ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) تۆس بڵێ: من و ئهوانهی که شوێنم کهوتوون ڕوومان کردۆته خواو تهنها ملکهچی ئهوین، بهوانهی که کتێبیان پێدراوه و ئهوانهش نهخوێندهوارن له (موشریکانی عهرهب) بڵێ: ئایا ئێوه تهسلیم بوون بهخواو موسوڵمان بوون؟ خۆ ئهگهر تهسلیم بوون، ئهوه مانای وایه بهڕاستی ئهوه هیدایهتیان وهرگرتووه، خۆ ئهگهر پشت ههڵکهن و باوهڕنههێنن، ئهوه تهنها گهیاندنی پهیامهکه لهسهرتۆیه، خوای گهورهش بینایه بهبهندهکانی.
بهڕاستی ئهوانهی باوهڕ ناهێنن بهئایهت و فهرمانهکانی خوا و پێغهمبهرانیش بهبێ هیچ حهقێک دهکوژن و ئهو خهڵکانهش دهکوژن که فهرمان به دادپهروهری دهدهن، کهواته مژدهی سزایهکی پڕ ئێشیان پێ بده!!
ئا ئهوانه کهسانێکن کردهوهکانیان پووچ بۆتهوه له دنیاو قیامهتدا، کهسیش نیه پشتیوانی لهوان بکات.
ئایا نابینی ئهو کهسانهی بهشێک له کتێبی ئاسمانیان پێدراوه کاتێک بانگ دهکرێن بۆ لای کتێبی خوا (تهورات) تا فهرمانڕهوایی بکات له نێوانیاندا، پاشان دهستهیهکیان پشت ههڵدهکهن و له کاتێکدا ئهوان سهرپێچیکهرن.
بۆیهش (وادهکهن) چونکه بهڕاستی ئهوان دهیانووت: ههرگیز ئاگری دۆزهخ چهند ڕۆژێکی کهم نهبێت بهر لهشمان ناکهوێت و ئهوهی له ئاینهکانیاندا بۆ خۆیان ههڵبهستبوو، سهری لێ شێواندن و تهفرهی دان.
ئاخۆ حاڵیان چۆن بێت کاتێ لهو ڕۆژهدا کۆیان دهکهینهوه که هیچ گومانێک له هاتنیدا نیه و ههموو کهس پاداشتی کارو کردهوهی خۆی پێدهدرێت، لهکاتێکدا ئهوان ستهمیان لێناکرێت.
(ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) بڵێ: خوایه تۆ خاوهنی ههموو شتێکیت، دهسهڵات دهبهخشیت بهههر کهسێک بتهوێت و دهسهڵات وهردهگرێتهوه له ههر کهسێک بتهوێت ههر کهس بتهوێت باڵادهستی دهکهیت، ههرکهسێکیش بتهوێت زهلیل و بێ دهسهڵات و ژێربهدهستی دهکهیت، ههرچی خێر ههیه ههر به دهست تۆیه، بێگومان تۆ دهسهڵاتداری بهسهر ههموو شتێکدا.
شهو تێکههڵکێشی ڕۆژ دهکهیت، ڕۆژ تێکههڵکێشی شهو دهکهیت، زیندوو له مردوو دهردێنیت، مردوو له زیندوو دهردێنیت، ڕزق و ڕۆزی بێ حساب و بێ شومار دهبهخشیت به ههر کهس بتهوێت (کارهکانت ههر ههمووی پڕه له حیکمهت و دانایی، بهندهکانت سهرسام و سهر سووڕماوون له کهماڵی تۆ).
نابێت ئیمانداران، کافران بکهنه پشت و پهناو یارو یاوهری خۆیان لهجیاتی ئیمانداران، ئهوهی کاری وا بکات، ئهوکارهی دهبێته هۆی ئهوهی هیچ پهیوهندییهکی ئیمانیی بهخواوه نهمێنێت، مهگهر لهبهر ئهوهی خۆتان به بێگومان له شهڕیان بپارێزن و قوتاربن (ئهویش بهوهی بهدهم ڕازییان بکهن، نهک بهدڵ و کردهوه)، خوای گهورهش بێدارتان دهکاتهوه بهسیفهتی تۆڵهسهندنهوهی خۆی دهتانترسێنێت (تا کاری ناڕهوای وانهکهن)، سهرئهنجام و گهڕانهوهتان ههر بۆ لای خوایه.
پێیان بڵێ: ئهگهر ئهوهی له سینهتاندا جێگیره بیشارنهوه یاخود ئاشکرای بکهن، ئهوه خوا پێی دهزانێت، ههرچیش له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر پێی دهزانێت و خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه.
ڕۆژێک دێت ههمووکهس، کاروکردهوهکانی خۆی دهبینێت ئاماده کراون بهخێرو شهڕیهوه، تاوانبار ئاوات دهخوازێت که له نێوان خۆی و کردهوه خراپهکانیدا مهودایهکی دوورو درێژ ههبوایه، خوای گهورهش بێدارتان دهکاتهوه به سیفهتی تۆڵهسهندنهوهی خۆی دهتانترسێنێت (لهوهی که کاری ناڕهوا بکهن) و خوا بهسۆز و به بهزهییه بۆ ئهو بهندانهی (که بهم ئاگاداریانه دڵیان ڕادهچڵهکێت پێش هاتنی ئهو ڕۆژه).
(ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) به ئیمانداران) بڵێ: ئهگهر ئێوه خواتان خۆش دهوێت ده شوێنی من بکهون و له فهرمانی من دهرمهچن، ئهوکاته خوایش ئێوهی خۆش دهوێت و له گوناهو ههڵهکانیشتان خۆش دهبێت، ئهو خوایه لێخۆشبوو و میهرهبانه.
(دووباره) پێیان بڵێ: فهرمانبهرداری خواو پێغهمبهر بن، خۆ ئهگهر سهپێچی بکهن و پشتی تێبکهن ئهوه دڵنیابن خوا بێ باوهڕانی خۆش ناوێت.
بهڕاستی خوا ئادهم و نوح و نهوهکانی ئیبراهیم و نهوهکانی عیمرانی ههڵبژاردووهو ڕێزی داوون بهسهر خهڵکی ههموو جیهاندا.
ئهوانه نهوهیهکن یهک ڕهچهڵن، ههندێکیان له ههندێکی تریان بوون، خوا خۆی بیسهرو زانایه (چاک دهیزانی که شایستهن بۆ ئهو کاره پیرۆزه).
(بهیاد بێنه) کاتێک هاوسهری عیمران وتی: پهروهردگارا؛ بهڕاستی من بڕیارم داوهو نهزرم کردووه ئهو منداڵهی له سکمدایه ئازاد کراوبێت له ههموو ئهرک و ئیش و کارێک (تا ههر له خزماتی بیت المقدس دا بێت) ده تۆش لێم وهربگره، چونکه بهڕاستی تۆ خوایهکی بیسهرو زانایت.
بهڵام کاتێک منداڵهکهی بوو (به دڵشکاویهوه) وتی: پهروهردگارا خۆ من کچم بوو، بێگومان خوا خۆی چاک دهزانێت که چی بووه، (خۆ ئاشکرایه) کوڕیش وهکو نی یه (لهگهلێ ڕووهوه و ههریهکه ئهرک و فرمانی خۆی ههیه، ئهوهی به ئافرهت دهکرێت بهپیاو ناکرێت، بهپێچهوانهشهوه، ژن و پیاو تهواوکاری یهکترن و هیچیان لای خوا کهم ڕێزنین ئهرکی خزمهتکاری بیت المقدسیش بهو ناکرێت)، منیش بهڕاستی ناوم نا مهریهم و من ئهیپارێزم بهتۆ خۆی و وهچهکهی له شهیتانی ڕهجم کراو.
ئینجا پهروهردگاری بهشێوهیهکی جوان و پهسهند مهریهمی وهرگرت، زۆر بهجوانی پێی گهیاند، زهکهریای کرده مامۆستاو سهرپهرشتی (که ههم خزم و ههم پێغهمبهر بوو، تا بهچاکی دینداری فێر بکات، پاشان که مهریهم گهوره بوو) ههر کاتێک زهکهریا دهچوو بۆ سهردانی له شوێنی خواپهرستیهکهیدا دهیبینی ڕزق و ڕۆزیی و نازو نیعمهتی جۆراوجۆری لایه، زهکهریا: وتی ئهی مهریهم ئهم ههموو ڕزق و ڕۆزییهت لهکوێ بوو؟!، مهریهم له وهڵامیدا وتی: ئهوه له لایهن خواوهیه، ئهو بۆم دهنێرێت، بهڕاستی خوا به ههر کهس بیهوێت ڕزق و ڕۆزیی بێ سنوورو بێ هۆکار دهبهخشێت.
ئا لهو کات و شوێنهدا، زهکهریا هانا و نزای بۆ پهروهردگاری لێ بهرز بۆوه و وتی: پهروهردگارا نهوهی چاک و پاکم پێ ببهخشه، بهڕاستی تۆ بیسهری دوعا و نزایت.
جا یهکسهر فریشته جبرئیل بانگی کرد لهکاتێکدا زهکهریا له میحرابهکهدا وهستا بوو، نوێژی دهکرد، (وتی) بهڕاستی خوای گهوره مژدهت دهداتێ به بهخشینی کوڕێک ناوی یهحیایه، بهڕاستدانهری فهرمانی تایبهتی خوایه و گهوره و ڕێزداره و خۆپارێزه له گوناهان و پێغهمبهرێکه له چاکان.
زاکهریا وتی: پهروهردگارا؛ ئاخۆ چۆن منداڵم پێ دهبهخشیت خۆ من پیری تهنگی پێ ههڵچنیووم، هاوسهرهکهشم سک ناکات، خوای گهورهش فهرمووی: کاری خوا ههر ئاوایه و ههر چیهکی بوێت، دهیکات.
ئینجا زهکهریا وتی: پهروهردگارا نیشانهیهکم بۆ دیاری بکه تا دڵنیابم که خێزانم سکی بووه، خوای گهوره فهرمووی: نیشانهکهت ئهوهیهکه توانای قسه کردنت تا سێ ڕۆژ لهگهڵ خهڵکیدا نابێت (زمانت دهبهسترێت) مهگهر به ئیشارهت و ئاماژه نهبێت، تۆش زۆر یادی پهروهردگارت و تهسبیحات و ستایشی بکه بهتایبهتی له دهمه و ئێواره و بهرهبهیاندا.
(ههروهها یادیان بهێنه کاتێک) جبرئیلی فریشته وتی: ئهی مهریهم بهڕاستی خوا تۆی ههڵبژاردوه و خاوێن و پاکیزهی کردویت، ههڵی بژاردویت و ڕێزی داویت بهسهر ههموو ئافرهتانی جیهاندا.
ئهی مهریهم ملکهچ و فهرمانبهرداری پهروهردگارت به، سوژده و کڕنووشی بۆ ببه لهگهڵ کڕنووشبهراندا.
ئهوشتانهی باسکران چهند ههواڵێک بوون له غهیبهوه، ئێمه لهڕێگهی (وهحی) و سروشهوه بهتۆی دهگهیهنین، خۆ تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) لهوێ نهبوویت کاتێک پێنوسهکانیان ههڵئهدایه (ئاوهوه، پێنوسی کێ سهرکهوت و ئاو نهیبرد) ئهوهیان مهریهم پهروهرده بکات، تۆ لهوێش نهبوویت کاتێک کێشهیان ههبوو (لهسهر ئهوهی کێ بهخێوی بکات).
(ههروهها یادیان بهێنه) کاتێک فریشهکه به مهریهمی وت: ئهی مهریهم بهڕاستی خوا مژدهت دهداتێ: به وشهیهکی خۆی (که فرمانی ـ کن فیکون ـ ه، ڕۆڵهیهکت پێ ببهخشێت) که ناوی (المسیح)ه، عیسای کوڕی مهریهمه، که پیاو ماقووڵ و پایه بهرزه لهم دنیادا، له قیامهتیشدا له دهستهی نزیکانه (له ئێمهوه).
جا عیسا له بێشکهداو بهگهورهییش قسه دهکات بۆ خهڵکی، له پیاو چاکانیشه.
ئهوسا مهریهم وتی: پهروهردگارا، جا چۆن من منداڵم دهبێت: خۆ کهس توخنم نهکهوتووه، (جوبرهئیل فهرمووی): ویست و فهرمانی خوا ههروایه و چی بوێت، دروستی دهکات، ههر کاتێک شتێکی بوێت تهنها پێی بڵێ ببه، دهستبهجێ دهبێت.
ههروهها خوای گهوره فێری کتێب و نووسین و دانایی و تهورات و ئینجیلی دهکات.
(له ئایندهدا ڕایدهگهیهنێت) بهنهوهی ئیسرائیل که من پێغهمبهرێکم، بۆ لای ئێوه ڕهوانهکراوم، بهڵگه و نیشانهیهکیشم پێ یه له لایهن پهروهردگارتانهوه، (ئهویش ئهمهیه که): من له قوڕ شێوهی باڵندهتان بۆ دروست دهکهم، ئینجا فووی پێدا دهکهم، بهفرمانی خوا یهکسهر، دهبێته باڵندهیهکی زیندوو و کوێری زکماک و نهخۆشی بهڵهکیی چاک دهکهمهوه بهویستی خوا و مردووانیش زیندوو دهکهمهوه بهفرمانی خوا و ههواڵی ئهو شتانهی که دهیخۆن و ههڵی دهگرن له ماڵهکانتاندا پێتان ڕادهگهیهنم، بهڕاستی لهو شتانهدا بهڵگهو نیشانه ههیه بۆتان ئهگهر ئیماندارن.
ههروهها بهڕاستدانهری ئهو تهوراتهم که لهبهر دهستمدایه، هاتووم بۆ ئهوهی ههندێک لهو شتانهی لهسهرتان حهرامکراوه (بهفهرمانی خوا) حهڵاڵی بکهم و بهڵگهشم بۆ هێناون لهلایهن پهروهردگارتانهوه (لهسهر ڕاستی پێغهمبهرایهتیم) کهواته له خوا بترسن و فهرمانبهرداری من بن و به قسهم بکهن.
بهڕاستی ههر خوا پهروهردگاری منیش و ئێوهشه، کهواته تهنها ئهو بپهرستن و ملکهچی ئهو بن، ئهمهیه ڕێبازی ڕاست و دروست.
جا کاتێک عیسا ههستی به کوفرو بێ دینی ئهوانه کرد وتی: کێ پشتیوانمه بۆ لای خوا، (کێ دێت تا پێکهوه بهرنامهی خوا بگهیهنین)، حهوارییهکان وتیان: ئێمهین پشتیوانانی دین و ئاینی خوا، باوهڕی تهواومان بهو خوایه هێناوه، تۆش شایهتی بده که بهڕاستی ئێمه موسڵمان و ملکهچ و فهرمانبهردارین.
(ئهوسا وتیان): پهروهردگارا ئێمه باوهڕمان هێناوه، بهوهی داتبهزاندووه و ڕهوانهت کردووه، شوێنکهوتهی پێغهمبهرهکهشتین، ده تۆیش له ڕیزی شایهتهکانی (گهیاندنی بهرنامهکهتدا) تۆمارمان بکه.
(بهڵام دوژمنانی خوا) پیلانیان گێڕا، خوایش پیلانهکانی پووچ کردنهوه، چونکه خوا چاکترین و بهدهسهڵاترین زاتێکهله ههڵوهشاندنی نهخشه و پیلانی دوژمنانیدا.
(بهیادیان بهێنه) کاتێک خوا فهرمووی: ئهی عیسا من (بهشێوهیهکی ئاسایی) تۆ دهمرێنم پاشان تۆ پایهدارو بڵند دهکهمهوه لای خۆم، له دهستی ناپاکی ئهوانهی کهبێ باوهرن ڕزگارت دهکهم و پاک ڕاتدهگرم و بهرزیی و بڵندیی دهبهخشم بهوانهی که شوێنکهوتهی تۆن بهسهر کافراندا ههتا ڕۆژی قیامهت، لهوهودواش گهڕانهوهتان ههر بۆلای منه، ئهوسا دادوهریی و فهرمانڕهوایی دادپهروهرانه دهکهم له نێوانتاندا لهو شتانهدا که کێشهتان لهسهری ههبووه و ڕاتان دهربارهی جیاواز بووه.
جا ئهوانهی بێ باوهڕ بوون سزای توند و تیژیان دهدهم له دنیادا (به شکستی و سهرشۆڕیان)، له قیامهتیشدا (به ژیانی سهختی ناو دۆزهخ)، جا لهوێ کهسیان دهست ناکهوێت که یاریدهدهرو پشتیوانیان بێت (له سزای من بیانپارێزێت).
ئهوانهش که باوهڕیان هێناوه (به ئاینی ئیسلام) و کارو کردهوه چاکهکانیان ئهنجام داوه، ئهوه خوا به تهواوی پاداشتیان دهداتهوه، بهڕاستی خوا ستهمکارانی خۆشناوێت.
ئهو ههواڵ و بهسهرهاتانهی که بهسهرتدا دهیخوێنینهوه (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) له ئایهتهکانی خوایه و له یادو باسه پڕداناییهکانه.
بهڕاستی نموونهی دروست بوونی عیسا لهلایهن خواوه؛ وهک نموونهی ئادهم وایه که له خاک دروستی کرد و لهوهودوا فهرمانی داو پێی وت: ببه (به ئینسان) ئهویش بوو، (عیسا دایکی ههبوو، ئادهم دایک و باوکیشی نهبوو).
حهقیقهت و ڕاستی ههر ئهوهیه لهلایهن پهروهردگارتهوهیه، کاواته نهکهیت بچیته ڕیزی ئهوانهی که گومان کارکردی ههیه لهسهریان.
(دوای ئهوهی که ههموو ئهو ڕاستیانهت پێگهیشت دهربارهی عیسا)، جا ئهگهر کهسانێک ههر موجادهلهیان کردوو لهسهری ڕۆیشتن و شتی ناڕهوایان دهربارهی عیسا وت، تۆیش پێیان بڵێ: وهرن با کوڕانی ئێمه و کوڕانی ئێوه، ئافرهتانی ئێمه و ئافرهتانی ئێوه، خۆمان و خۆشتان بانگ بکهین و ئامادهبین (له شوێنێکی تایبهتدا)، پاشان له خوا بپاڕێنهوه و ئینجا داوا بکهین نهفرین و لهعنهتی خوا داببارێته سهر درۆزنهکان.
بهڕاستی ههر ئهمهیه بهسهرهاتی ڕاست و دروست (دهربارهی عیسا و دایکی)، هیچ خوایهک نیه جگه له (الله)، بێگومان ئهو (الله) یه ههر خۆی باڵادهست و دانایه.
(لهگهڵ ئهم ههموو بهڵگه و ڕاستیانهدا) ئهگهر ههر ڕوویان وهرگێڕاو پشتیان تێکرد (ئهوه بزانه ئهوانه ڕاستیخوازنین)، خوایش زاناو ئاگایه بهوانهی که تۆوی تاوان و خراپه دهچێنن.
(ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بڵێ: ئهی ئهوانهی کتێبتان بۆ ڕهوانهکراوه وهرن بهدهم بانگهواز و بهرنامهیهکهوه که هاوبهش و هاوسهنگه له نێوان ئێمهش و ئێوهشدا (ئهویش ئهمهیه): جگه له (الله) کهسی تر نهپهرستین، هیچ جۆره هاوهڵێکی بۆ بڕیار نهدهین، هیچ لایهکمان لاکهی ترمان (بهپیرۆز و فهرمانڕهوا دانهنێین) لهجیاتی ئهو زاته و نهیپهرستین (خۆ ئهگهر لهم بانگهوازدا) سهرپێچیان کردو گوێیان پێنهدا، ئهوه پێیان بڵێ: که ئێوه بهشایهت بن که ئێمه موسڵمانین و ملکهچی فهرمانی پهروهردگارین.
ئهی خاوهن کتێبهکان، ئێوه بۆ له ئیبراهیم دهدوێن و (ههریهکهتان وادادهنێت که لهسهر ئاینی ئهوه) خۆ تهورات و ئینجیل دوای ئهو ڕهوانه کراون، ئهوه بۆ عهقڵ و ژیرتان ناخهنهکارو تاکهی ژیرنابن؟!
ئهوه ئێوهن موجادهلهو باس و خواستان لهسهر ئهو شتانه دهکرد که زانیاریتان دهربارهی ههبوو.. کهوابوو بۆچی دهم لهو شتانهشهوه دهدهن که هیچ زانیاریتان دهربارهی نی یه؟ دیاره ههر خوا ئهو شتانه دهزانێت، ئێوه نایزانن.
(ئاشکرایه) که ئیبراهیم نه جوولهکه بووه و نهگاور، بهڵکو ملکهچ و فهرمانبهردارو موسڵمان بووه و له دهستهی موشریک و هاوهڵگهران نهبووه.
نزیکترین کهس له ئیبراهیمهوه: ئهو کهسانهن که له سهردهمی خۆیدا شوێنی کهوتبوون، ههروهها ئهم پێغهمبهرهش (صلی الله علیه وسلم) و ئهوانهی که باوهڕیان هێناوه (به پێغهمبهرایهتی ئیبراهیم و موسا و عیسا و محمد و ههموو پێغهمبهران بهگشتی علیهم السلام)، بێگومان خوا یارو یاوهرو پشتگیری ئیماندارانه.
دهستهیهک لهخاوهن کتێبهکان ئاواتهخوازن و (له ههوڵدان) که گومڕاتان بکهن، لهکاتێکدا ئهوانه ههر خۆیان گومڕا دهکهن و ههستیشی پێناکهن و (خۆیان دهخهڵهتێنن).
ئهی خاوهن کتێبهکان بۆ بڕواتان نی یه بهئایهتهکانی خوا (که ههمووی بهڵگهن لهسهر ڕاستی پێغهمبهرایهتی محمد (صلی الله علیه وسلم) لهکاتێکدا ئێوه بهئاشکرا (نیشانهی پێغهمبهرایهتی ئهو) دهبینن (له کتێبهکانتاندا).
ئهی خاوهن کتێبهکان بۆچی بهرگی بهتاڵ و ناحهقی دهکهن بهبهری حهق و ڕاستیداو حهق و ڕاستی دهشارنهوه، لهکاتێکدا خۆتان چاک دهزانن (کهحهق و ڕاستی کامهیه).
دهستهیهک له خاوهن کتێبهکان (جووهکان) وتیان بهتاقمێکیان: ئێوه له سهرهتای ڕۆژدا (بهدرۆوه) ئیمان و باوهڕ بهێنن بهو (قورئانهی) بۆ ئیمانداران ڕهوانه کراوه، بهڵام لهکۆتایی ڕۆژداو دهمهو ئێواره پهشیمان ببنهوه (تا دوودڵی و گومانیان تێدا دروست ببێت) بۆ ئهوهی پاشگهز ببنهوه.
(ههروهها دهڵێن): بڕوا مهکهن و متمانه مهکهن بهکهس جگه بهوکهسانهی که شوێنی ئاینی ئێوه کهوتوون! (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: که بهڕاستی ههر هیدایهت و ڕێنموویی خوایی هیدایهت و ڕێنمویی یه، (کهچی جووهکان بهیهکتر دهڵێن): دان بهوهدا مهنێن کهکهس وهکو ئێوهی پێبهخشراوه، باسی (تهورات و دواههمین پێغهمبهریش مهکهن)!! تا لای پهروهردگارتان (سبهی له قیامهتدا) قسهیان زاڵ نهبێت بهسهرتاندا!! (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) تۆش) بڵێ: بهڕاستی ههرچی ڕێزو بهخشش و فهزڵ ههیه بهدهست خوایهو دهیبهخشێت بهو کهسانهی که دهیهوێت و (شایستهن) و خوا فراوانگیرو زانایه.
ئهو خوایه ڕهحمهت و میهرهبانی خۆی تایبهت دهکات بۆ ههر کهسێک بیهوێت و (شایسته بێت) و خوا خاوهنی ڕێزو بهخشش و فهزڵی زۆر گهوره و بێ ئهندازهیه.
له شوێنکهوتووانی کتێبه ئاسمانیهکان کهسانێک ههن ئهگهر ماڵ و داراییهکی زۆری بهئهمانهت لهلا دابنێیت (ههر کاتێک داوای بکهیت) بۆت دهگێڕێتهوه بهتهواویی، ههشیانه ئهگهر دینارێکی بهئهمانهت لادابنێیت بۆت نایگێڕێتهوه مهگهر به سهریهوه ڕاوهستابیت و کۆڵی لێنهدهیت، ئهوانه بۆیه وادهکهن چونکه دهڵێن: له بهرامبهر دهستهی نهخوێندهواراندا (مهبهستیان موسڵمانانه) لێپرسراو نابین (ئهگهر فێڵیان لێبکهین و ماڵیان بخۆین)، ئهوانه بهدهم خواوه درۆ ههڵدهبهستن و دهشزانن که درۆ دهکهن...
نهخێر وانیه؛ ههر کهس ئهو پهیمانهی که داویهتی بهخوا جێبهیێی کردبێت و خۆی پاڕاستبێت له حهرام، ئهوه بهڕاستی خوا پارێزکاران و دیندارانی خۆشدهوێت.
بهڕاستی ئهوانهی که پهیمانی خواو سوێندهکانیان بهنرخێکی کهم دهفرۆشن (له پلهو پایهی دنیایی، پارهوپول و سامان، ئهڵبهته ههرچهنده بێت ههرکهمه) ئهوانه له دواڕۆژدا هیچ بهشێکیان نابێت (له سۆزو میهرهبانی خوا)، ههروهها له ڕۆژی قیامهتدا خوا نایاندوێنێت و تهماشایان ناکات (له چڵک و پیسی گوناهـ) خاوێنیان ناکات و سزای پڕ ئێش و ئازاریش بۆیان ئامادهیه.
بهڕاستی دهستهیهکیش لهوانهی (که له چهند ئایهتی پێشوودا باسکران واته جووهکان) زمانیان بادهدهن و بهجۆرێک شت دهڵێن، گوایه (تهورات) دهخوێننهوه، بۆ ئهوهی (ئێوه چهواشه بکهن و) وا بنوێنن که ئهو کتێبه دهور دهکهنهوه، لهحاڵێکدا ئهوهی دهیخوێننهوه لهو کتێبه نیه (زۆر جار) دهڵێن: ئهوهی که دهیخوێنین ههر ئهوهیه خوا ڕهوانهی کردووه، له ڕاستیدا ههرگیز ئهوه لهلایهن خواوه نیه و بهدهم خواوه درۆ ههڵدهبهستن و دهشزانن که درۆ و بوختان دهکهن.
بۆ هیچ ئادهمیزاد و کهسێک نهگونجاوه که خوا کتێبی ئاسمانی و فهرمانڕهوایی و پێغهمبهرایهتی پێببهخشێت، لهوهودوا بهخهڵکی بڵێت: وهرن ببنه عهبد و بهندهی من له جیاتی ئهوهی بهنده و عهبدی خوا بن، بهڵکو (بهخهڵکیان وتووه) ههوڵ بدهن بۆ خوا بژین و لێبڕاو بن، بۆ ڕهزامهندی پهروهردگار ههوڵ بدهن، بهوهش دهبنه خواناس و ڕهبانی که بهرنامهی خوا فێری خهڵکی بکهن و خۆشتان بهردهوام ههوڵ بدهن فێری ببن.
(هیچ پێغهمبهرێک) فرمانی ئهوهی نهداوه که فریشتهکان و پێغهمبهران بکهن به پهروهردگار (ههرگیز کاری لهو جۆره لهوان ناوهشێتهوه) ئایا ڕاسته فرمانی بێ باوهڕیی و کوفرتان پێ بدات دوای ئهوهی که ئێوه موسڵمانن و ملکهچی پهروهردگارن؟!
(یادیان بێنه) کاتێک خوا پهیمانی له یهکه یهکهی پێغهمبهران وهرگرت کاتێک کتێب و دانایی پێبهخشین بهوهی که ئهگهر: له ئایندهدا پێغهمبهرێکم بۆ ڕهوانه کردن و بهڕاستدانهری ئهوهی ئێوهش بوو، ئهوه دهبێت باوهڕی پێ بهێنن و پشتگیری بکهن، ئینجا خوا فهرمووی: ئایا بڕیارتانداو پهیمانی منتان بهو جۆره وهرگرت که پێم ڕاگهیاندن؟ وتیان: بڕیارمانداو (ههروا دهکهین) ئهوسا خوا پێی فهرموون: ده بهشایهت بن و منیش لهگهڵتان یهکێکم له شایهتهکان.
جا ئهوهی پشتی ههڵکردو سهرپێچی کرد دوای ئهو پهیمانه، ئهوه ئیتر ههر ئهوانهن فاسق و گوناهکار.
ئایا ئهوانه بێجگه له ئاینی خوا ئاینێکی تریان دهوێت؟! لهکاتێکدا که ههرچی لهئاسمانهکان و زهویدایه به ڕهزامهندی بێت یان بهناچاریی تهسلیم و ملکهچی پهروهردگارن، ههمووانیش ههر بۆ لای ئهو دهگهڕێنهوه.
(ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئهی ئیماندار) بڵێ: باوهڕمان هێناوهبهخواو بهوهی بۆمان نێرراوهته خوارهوه و بهوهش که نێرراوهته خوارهوه بۆ سهر ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یهعقوب و نهوهکانی و بهوهش که دراوه به موساو عیساو پێغهمبهران لهلایهن پهروهردگاریانهوه و ئێمه جیاوازیی ناکهین لهنێوان هیچ کامیانداو ههموومان تهسلیم و ملکهچی ئهو پهروهردگارهین.
جائهوهی بێجگه له ئاینی ئیسلام پهیڕهوی ههر ئاینێکی تر بکات لێی وهرناگیرێت، لهقیامهتیشدا له خهسارهتمهندو زهرهرمهندانه.
چۆن خوا گهلێک هیدایهت دهدات که دوای ئهوهی باوهڕیان هێنا، ههڵگهڕانهوه و کافر بوون؟ له حاڵێکدا شایهتییان دابوو کهئهم پێغهمبهره حهقهو چهندهها بهڵگهو نیشانهشیان بۆ هاتبوو (لهسهر ڕاستی محمد (صلی الله علیه وسلم)، خوای گهورهش هیدایهت و ڕێنموویی ئهو دهستهو تاقمه ستهمکاره نادات.
ئا ئهو ستهمکارانه پاداشت و تۆڵهیان ئهوهیه: نهفرینی خواو فریشته و ههموو خهڵکییان لهسهره بهگشتی..
لهناو ئهو خهشم و نهفرینهدا دهمێننهوه و سزا لهسهریان سووک ناکرێت و موڵهتیش نادرێن.
مهگهر کهسانێک که فریای خۆیان کهوتبن و تهوبهیان کردبێت له دوای ئهو لادان و یاخیی بوونهیان و چاکسازیشیان کردبێت، ئهوه بهڕاستی خوا بۆ ئهوانه لێخۆشبوو و میهرهبانه.
بهڕاستی ئهوانهی دوای باوهڕ هێنانیان کافر بوون و لهوهودوا زیاتر ڕۆچوون له کوفرو بێ دینیدا، ئهوانه پهشیمانی و تهوبهیان ههرگیز لێ وهرناگیرێت، ئا ئهوانه دهستهی گومڕاو سهر لێشێواوهکانن.
بهڕاستی ئهوانهی بێ باوهڕ بوون و بهبێ باوهڕیی مردوون، (ئهگهر) ههریهکهیان بتوانێت پڕ بهپڕی زهوی ئاڵتون بهێنێت و بیکات بهفیدیهی خۆی ههرگیز لێی وهرناگیرێت، ئهوانه سزای به ئێش و ئازار بۆیان ئامادهیه و کهسیش نی یه پشتیوانییان لێ بکات و فریایان بکهوێت.
ئێوه ههرگیز ناگهنه پلهی چاکیی و چاکهکاری ههتا لهو شتانهی که خۆشتان دهوێت نهبهخشن، ههر شتێکیش ببهخشن ئهوه خوا ئاگاو زانایه پێی (لێی ون نابێت و بێ پاداشت نابێت).
ههرچی خۆراک ههیه بۆ نهوهی ئیسرائیل حهڵاڵ بوو مهگهر ئهوهی که یهعقوب خۆی لهسهر خۆی حهرام کردبوو پێش ناردنی تهورات، پێیان بڵێ: ده ئێوه تهورات بهێنن و بیخوێننهوه ئهگهر ڕاستگۆن (دیارهکه جولهکه ههر له خۆیانهوه دهمبازی دهکهن و قسه ڕێکدهخهن و شت حهرامدهکهن).
جائیتر دوای ئهو ههموو ڕوونکردنهوانه ئهوهی بهدهم خواوه درۆ ههڵدهبهستێت، ئائهوانه ههر ستهمکارن.
(ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: خوای گهوره له ههموو فهرمایشتهکانیدا ڕاستی فهرمووه، کهواته شوێنی ئاین و بهرنامهی ئیبراهیم بکهون که پاکو دروست و فهرمانبهرداره و ئهو ههرگیز له موشریک و هاوهڵگهران نهبووه.
بهڕاستی یهکهم خانه و ماڵ و مهنزڵگهیهک که بۆ خهڵکی دانرا لهسهر زهوی (بۆ خواپهرستی) ئهوهیه له مهککهدایه، که پیرۆزه و هیدایهت و ڕێنموویی بهخشه بۆ ههموو خهڵکی جیهان.
لهو ماڵهدا (کهعبه) نیشانهو بهڵگهی زۆر و ئاشکرا ههیه، که یهکێکیان شوێنی تایبهتی خواپهرستیی ئیبراهیمه، ههروهها ئهوهی بچێته ناوی پێویسته ئهمین و ئاسودهبێت، له ههموو دهستدرێژیهک، جا خوای گهورهش بڕیاریداوه لهسهر خهڵکی حهج و سهردانی (بیت الحرام) بکهن به تهنها ئهوانهی که توانای (دارایی و تهندروستیان) ههیه، جا ئهوهی که باوهڕی نههێناوه، ئهوه با بزانێت بهڕاستی خوا بێ نیازه له ههموو خهڵکان (پێویستی به چاکه و پهرستنی کهس نیه).
ئهی پیغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) به خاوهنانی کتێب بڵێ: بۆچی ئێوه باوهڕ ناکهن به ئایهتهکانی خوا، خۆ خوا شایهته لهسهر ههموو ئهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
(ههروهها) بڵێ: ئهی خاوهنانی کتێب بۆ ڕێدهگرن له بڵاو بوونهوهی ئایینی خواو دهتانهوێت ئهوهی باوهڕی هێناوه ڕێبازی دینداری به چهوتی بگرێت؟ لهکاتێکدا خۆتان شایهتن و چاک دهزانن (ئهوه ڕاست نی یه و چهوته) دڵنیاش بن که خوا غافڵ و بێ ئاگا نیه لهو شتانهی که دهیکهن.
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ئهگهر گوێڕایهڵی ههندێک لهوانه ببن که کتێبی (ئاسمانییان) پێدراوه، دوای ئهوهی که ئێوه باوهڕتان هێناوه، دهتانگێڕنهوه سهر ڕێبازی کوفرو بێ باوهڕی.
جا ئێوه چۆن کافر دهبن له کاتێکدا که ئایهتهکانی خواتان بهسهردا دهخوێنرێتهوه و پێغهمبهرهکهی لهناوتاندایه (دوای وهفاتیشی (صلی الله علیه وسلم) بهسیرهتی پاک و بێگهردی ههر لهناوماندایه) جا ئهوهی پشت بهخوا ببهستێت و پیڕهوی له بهرنامهکهی بکات، ئهوه بهڕاستی بۆ ڕێگهو ڕێبازێکی ڕاست و دروست هیدایهت دراوه.
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، له خوا بترسن و پارێزکاربن بهشێوهیهکی وا که شایستهی ئهو زاتهیه و ههمیشه پابهند و دامهزراو بن لهسهر ئیسلامهتی، بۆ ئهوهی ههر کاتێک مردن به ئیمان و ئیسلامهتی نهبێت نهمرن.
(ههوڵ بدهن) ههر ههموتان به توندی دهست بگرن به ئاینی خواوهو پهرت و بڵاو مهب، یادی نازو نیعمهتی خوا بکهنهوه لهسهرتان، (چونکه) کاتی خۆی دوژمنی یهکتر بوون، ئهوه بوو دڵهکانتانی بههۆی نیعمهتی (ئیسلامهوه) پهیوهست کرد بهیهکهوه و ههموو بوونه برای یهکتر (ههروهها ئهو کاته) ئێوه لهسهر لێواری چاڵێکی ئاگر وهستا بوون و (خهریک بوو بکهونه ناوی)، باڵام خوا (بهڕهحم و میهرهبانی خۆی) لهو ئاگره ڕزگاری کردن، ئابهو شێوهیه خوا ئایهتهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه، بۆ ئهوهی هیدایهت وهربگرن.
پێویسته له ئێوه ئومهتێک پێک بێت، یاخود با ههمووتان ئومهتێک بن که بانگهواز بکهن بۆ خێرو چاکه، فهرمان بدهن بهههموو کارێکی باوو دروست، قهدهغهی ههموو نادروستیهک بکهن، ئا ئهوانه ههر سهرفرازن.
نهکهن وهکو ئهوکهسانه بن که ناکۆکی و دووبهرهکیان لهناودا بهرپابوو، لهیهکتر دابڕان، دوای ئهوهی ئهو ههموو بهڵگهو نیشانه ڕوونهیان بۆ هاتبوو (که سهرکهوتن له یهک ڕیزیدایه)، ئا ئهوانه سزایهکی گهوره و سهخت چاوهڕێیانه.
ڕۆژێک دێت ڕووخسارانێک سپی دهبن و ڕووخسارانێک ڕهش ههڵدهگهڕێن، جا ئهوانهی که ڕووخساریان ڕهش ههڵگهڕاوه (پێیان دهوترێت): باشه، ئهوه ئێوه پاش ئیمانداریی، پهشیمان بوونهوه و ڕێبازی کوفرتان گرتهبهر؟! ده بچێژن سزاو ئازار بههۆی کافر بوونتانهوه.
بهڵام ئهوانهی ڕووخساریان سپی و گهش و جوانه لهناو ڕهحمهت و میهرهبانی خوادا ژیان دهبهنه سهر بۆ ههمیشه و بۆ ههتا ههتایی.
ئهوانه ئایهتهکانی خوای گهورهن که بهڕاست و دروستی بهسهرتا دهیخوێنینهوه ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، خوایش هیچ ستهمی ناوێت و لای پهسهند نیه (له دروست کراوانی و) له هیچ خهڵکێک بکرێت.
ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویدا ههیه، ههر خوا خاوهنیانه و گهڕانهوهی ههموو شتێک ههر بۆ لای خوایه.
(بهڕاستی) ئێوه چاکترین ئوممهتێکن که (بۆ سوودی) خهڵکی هێنراونهته مهیدانهوه، چونکه فهرمان بهچاکه دهدهن و قهدهغهی خراپه دهکهن و باوهڕی دامهزراوتان بخوا دههێنن، خۆ ئهگهر خاوهنانی کتێب باوهڕیان بهێنایه (به ئاینی ئیسلام) ئهوه چاکتر بوو بۆیان ههیانه ئیماندارن، بهڵام زۆربهیان گوناهبارو تاوانکارن.
ههرگیز ناتوانن زیان (له بیرو باوهڕتان) بدهن مهگهر ئازارێکی کهم و ئهگهر بجهنگن دژتان پشتتان لێههڵدهکهن و ههڵدێن، لهوهودواش سهرکهوتوو نابن.
(جوولهکه) زهلیلیی و ڕیسواییان بۆ بڕیاردراوه له ههر کوێ جێگیر بن مهگهر له سایهی ئاینی خوادا بحهوێنهوه و (زوڵمیان لێنهکرێت کاتێک ئیسلام فهرمانڕهوا بێت) یان بهخۆ ههڵواسین بهخهڵکیدا بۆ یارمهتیدانیان، یان پشتگرتنیان (لهو سهردهمانهدا که ئیسلام فهرمانڕهوا بووه بهئاسوودهیی ژیاون، ههرچهند له ژێرهوه ههر خهریکی پیلانگێڕان بوون، له سهدهی بیستهمیشدا توانییان ئهمریکاو وڵاتانی ڕۆژئاواو ههندێ وڵاتی تریش، بکهنه پشتیوان و داردهستی خۆیان). ئهوانه شایستهی خهشم و قینهی خوا بوون و زهلیلی و خهجاڵهتی بهشیانه، چونکه ئهوانه بڕوایان نیه بهئایهتهکانی خواو پێغهمبهرانیش به ناحهق دهکوژن، ئهم یاخی بوون و سهرشۆڕیهیان، بههۆی سهرپێچی و گوناهباریانهوهیه، ئهوانه ههمیشه له سنوور دهردهچوون و دهردهچن.
(گاور و جوو) ههموویان یهکسان و چوونیهک نین، بهڵکو له خاوهنانی کتێب دهستهیهک له ئیماندارانیان ههن، ئایهتهکانی خوا لهکاتهکانی شهودا دهخوێننهوهو نوێژدهکهن و سوژده دهبهن (موسڵمانن بهههموو واتایهک).
ئهوانه ئیمان و باوهڕیان بهخواو به ڕۆژی دوایی ههیه و فهرمان دهدهن به چاکه و قهدهغهی خراپه دهکهن و به پهله و تاڵوکهن بۆ ئهنجامدانی ههموو خێرو چاکهیهک، بێگومان ئهوانه له ڕیزی چاکهکار و چاکهخوازاندان.
(ئهو ئیماندارانه) ههر چاکهیهک ئهنجام بدهن بهفیڕۆ ناچێت، خوایش زانایه به پارێزکارو دینداران.
بهڕاستی ئهوانهی کافرن ههرگیز ماڵ و منداڵیان فریایان ناکهوێت و له دهست خهشم و قینی خوا ڕزگاریان نابێت، ئهوان نیشتهجێی ناو دۆزهخن و تیایدا ژیانی ههمیشهیی دهبهنهسهر.
نمونهی (ئهو ماڵ و داراییهی که) دهیبهخشن لهم ژیانی دنیایهدا وهک ڕهشهبایهکی زۆر سارد وایه بدات بهسهر کێڵگهی کهسانێکدا که ستهمیان له خۆیان کردبێت (بههۆی گوناهو تاوانهوه)، ههمووی تیا بهرێت، جا وهنهبێت خوا ستهمی لێکردبن بهڵکو ههر خۆیان ستهمیان له خۆیان کردووه.
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، به کهسانێکی تر جگه له خۆتان متمانه مهکهن و نهێنی خۆتان لایان مهدرکێنن، چونکه ئهوان کۆڵنادهن له دروستکردنی تهنگانهو گیروگرفت و ناخۆشی بۆتان، ئاواتیان ئهوهیه دووچاری ئازارو کێشه ببن، بهئاشکرا ڕق و کینه له دهم و دویاندا دیاره، ئهوهی له سینهیاندا شاردویانهتهوه زۆر گهورهتره لهوهی که دهریدهخهن، بێگومان ئێمه نیشانهو بهڵگهمان بۆ دیاری کردوون (تا دۆست له دوژمن جیابکهنهوه)، ئهگهر عهقڵ و ژیریتان بخهنهکار.
ئاگاداربن! ئێوه ئهوانتان خۆش دهوێت، بهڵام ئهوان ئێوهیان خۆش ناوێت و باوهڕتان بهههموو کتێبه ئاسمانیهکانیش ههیه (بهڵام ئهوان باوهڕیان به محمد (صلی الله علیه وسلم) و به قورئان نیه)، کاتێکیش پێتان دهگهن دهڵێن: ئێمه ئیماندارین بهڵام کاتێک به تهنها دهبن، پهنجهی خۆیان دهگهزن ئهوهنده ڕق ئهستوور و داخ له دڵن، پێیان بڵێ: دهک بمرن له داخا، بهڕاستی خوا خۆی زانایه بهوهی که له دڵ و دهروون و سینهکاندا حهشاردراوه و (چاکتان دهناسێت).
ئهگهر چاکهیهکتان تووش بوو، یان خێرێک ڕووی تێکردن، ئهوان پێی غهمبار دهبن و پێیان ناخۆشه، خۆ ئهگهر بهڵاو ناخۆشییهکتان بۆ پێش بێت، ئهوان پێی دڵخۆش دهبن، جا ئهگهر خۆگر بن و پارێزکار بن، پیلان و تهڵهکهی ئهوانه هیچ زیانێکتان پێناگهیهنێت، چونکه بهڕاستی خوا دهوری پیلان و پلانیانی داوهو ئاگایه به ههموو کارو کردهوهو نهخشهیهکیان.
(لێرهوه قورئان له غهزای ئوحود دهدوێت: یادی ئیمانداران بخهرهوه) کاتێک بهیانی زوو له ماڵ دهرچوویت، شوێنی جهنگت بۆ ئیمانداران دیاری کرد (تیر ئهندازانی لهسهر گردهکه دامهزراندو فهرمووی پێیان: ئێمه سهرکهوتوو بووین، یان شکستمان هێنا، ئێوه شوێنی خۆتان بهجێ مههێڵن) و شوێنی تریشی بۆ ئهوانی تر دیاری کرد، خوای گهورهش بیسهره، (بهگوفتارتان) زانایه (به بیرو بۆچوونتان)...
ئهوسا خهریکبوو دوو دهسته له ئێوه پهشیمان بنهوهو (له نیوهی ڕێ بگهڕێنهوه)، بهڵام خوا یارو یاوهریان بوو (دڵیانی دهمهزراند لهسهر فهرمانبهرداری) دهبا ئیمانداران ههر پشت به خوا ببهستن.
بێگومان خوا له غهزای بهدردا سهرکهوتوی کردن، ههرچهنده ئێوه (له ژماره و چهکدا) لاوازو کهم بوون، دهی کهواته له خوا بترسن، بۆ ئهوهی سوپاسگوزار بن.
(یادیان بهێنه) کاتێک به ئیماندارانت دهوت: ئایا ئهوهنده بهس نیه که پهروهردگارتان به سێ ههزار فریشته کۆمهکتان بکات و دایانبهزێنێت؟!
بهڵێ ئهگهر خۆڕاگر بن و پارێزکار بن ههر ئێستا دێن بۆ لاتان و پهروهردگارتان پێنج ههزار فریشتهی نیشانهدارتان بۆ ڕهوانه دهکات، بۆ ئهوهی کۆمهکیتان بکهن.
جا ئهو (هاوکاری) فریشتانه لهلایهن خواوه تهنها مژدهیهک بوو بۆ ئێوه، تادڵهکانتان پێی دامهزراوتر بێت، ئهگینا سهرکهوتن تهنها لهلایهن خوای باڵادهست و داناوهیهو ههر ئهو دهیبهخشێت.
(ئهو یاریدهی فریشتانه) لهبهرئهوه بوو که: لایهک له هێزی کافرهکان دابڕێت، تا سهرکوت و نابووتیان بکات و ئهوسا به نائومێدیی و خهجاڵهتییهوه بگهڕێنهوه.
بێگومان تۆ هیچ شتێکت له کاروباری بهندهکان بهدهست نیه (بهڵکو ههمووشت بهدهست خوا خۆیهتی) ئهگهر تهوبهو پهشیمانیان لێ وهربگرێت، یان سزاو ئازاریان بدات، (سهربهسته)، چونکه ئهوانه ستهمکارن.
ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه خوای گهوره خاوهنیانه، له ههر کهس بیهوێت خۆش دهبێت و (چاو پۆشی زۆره)، ههرکهسیش (شایستهی سزابێت) سزای دهدات، خوای گهورهش لێخۆشبوو میهرهبانه.
(ئهم ئایهته تێکههڵکێشی باسی غهزای ئوحود کراوه بۆ ئهوهی بسهلمێت که ئهم ئاینه ههموو چهمکهکانی ژیان دهگرێتهوه، بۆیه ڕوو بهئیمانداران دهفهرموێت): ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه سوو بهچهند قات وچهند بهرامبهر مهخۆن (ئهمهش قۆناغێک بوو له حهرامکردنی یهکجاریی)، له خوا بترسن، بۆ ئهوهی سهرفراز بن.
(ههوڵبدهن) خۆتان بپارێزن لهو ئاگرهی که ئاماده کراوه بۆ کافرو بێ باوهڕان.
گوێڕایهڵ و فهرمانبهرداری خواو پێغهمبهرهکهی بن بۆ ئهوهی ڕهحمتان پێ بکرێت.
بهپهله بن و پێشبڕکێ بکهن تا دهگهنه لێخۆشبوونی پهروهردگارتان و بهههشتێک که پاناییهکهی ئاسمان و زهوی گرتۆتهوهو ئاماده کراوه بۆ پارێزکاران، (پێغهمبهریش (صلی الله علیه وسلم) دهفهرموێت: مهنزڵگای ههندێ دهبینن وهکو چۆن ئهستێرهی گهش دهبینن له دوورهوه، فهرموویانه ئهی پێغهمبهری خوا: ڕهنگه ئهوانه مهنزڵگای پێغهمبهران بن، فهرمویهتی: نهخێر، بهڵکو مهنزڵگای کهسانێکن که باوهڕیان به خواو پێغهمبهرهکهی هێناوه، جا لهم سهردهمانهی دوایدا زانراوه ئهستێرهی چهنده گهوره گهوره ههیه که خۆر لهئاستیاندا زۆر بچوکه چ جای زهوی!!)
ئهوانهی له خۆشی و ناخۆشیدا، له ههرزانی و گرانیدا ماڵ و سامانیان دهبهخشن، ڕق و کینهی خۆیان دهخۆنهوهو خۆگرن، له خهڵکی خۆش دهبن و لێبووهردهن، خوای میهرهبانیش چاکهکارو چاکهخوازانی خۆش دهوێت.
ئهوانهش که تاوان یان گوناهێک ئهنجام دهدهن، یاخود ستهم له خۆیان دهکهن (دوایی به خۆیاندا دێنهوهو سزای) خوا دێتهوه یادیان، ئهوسا داوای لێخۆشبوون دهکهن، جا کێ ههیه که له گوناهان خۆش ببێت جگه له خوا؟! ههروهها لهسهر گوناهو تاوانیان بهردهوام نابن، له کاتێکدا دهزانن (ئهوه تاوانه).
ئا ئهوانه پاداشتیان لێخۆشبوون و لێبووردنه له لایهن پهروهردگاریانهوه لهگهڵ باخهکانی بهههشتدا که چهندان ڕووبار بهژێر درهخت و به بهردهم کۆشکهکانیاندا دهڕوات و ژیانی ههمیشهیی تیایدا دهبهنهسهر، ئهم بههرهیه پاداشتێکی زۆر چاکی کۆششکارانه (چونکه دوای تهوبهکهیان له ههوڵ و کۆششی بهدهست هێنانی ڕهزامهندیی خوادا دهبن).
بهڕاستی پێش ئێوه چهندان یاساو بهرنامه تێپهڕیوه (لهلایهن خواوه که سهرئهنجام ئیماندارانی سهرخستووه و کافرانی لهناو بردووه) ده ئێوهش به زهویدا بگهڕێن و تهماشا بکهن و ئینجا سهرنج بدهن و وردببنهوه: بزانن سهرئهنجامی ئهوانه چۆن بووه که بهرنامهی پێغهمبهرانی خوایان به درۆ زانیوه.
ئا ئهمهی که باسکرا بهیاننامهو ڕوونکردنهوهیه بۆ خهڵکی به گشتی و ڕێنمووبهخش و ئامۆژگاریشه بۆ پارێزکاران به تایبهتی.
(ئهی ئیمانداران) کۆڵ مهدهن و ساردمهبنهوه و خهفهت مهخۆن، چونکه ههر ئێوه سهربهرزو سهرفرازو سهرکهوتووترن ئهگهر ئیمانداری چاک و ڕاست و دروست بن.
ئهگهر زام و سهختی و ناخۆشیهک (له جهنگی ئوحودا)دا تووشی ئێوه هاتووه، ئهو خهڵکهش (لهجهنگی بهدردا) تووشی ههمان زام و سهختی و ناخۆشی هاتن، ئێمه ئهو ڕۆژگارانه دهستاو دهست پێ دهکهین لهناو خهڵکیدا (تا له جیهانی واقعیشدا) ئهوانهی باوهڕیان هێناوه خوا دهریان بخات و ههندێکتان بکات به شایهت و به پلهی شههیدی بگهن، بێگومان خوا ستهمکارانی خۆش ناوێت.
بێگومان خوای پهروهردگار (تاقی کردنهوه پێش دههێنێت) تا ئهوانهی ئیماندارن پاک و بێگهردیان بکات، کافرانیش نابووت و ڕیسوا بکات.
یان واگومانتان دهبرد (ههروا بهئاسانی) دهچنه بهههشتهوه؟! که هێشتا خوا (له جیهانی واقعدا) دهریشی نهخستووه کامتان ههوڵ و کۆشش و جیهادی کردووهو کامتان خۆڕاگرو ئارامگر بووه...
لهڕاستیدا ئێوه ئاواتی مردنتان دهخواست پێش ئهوهی پێی بگهن (دهتانوت: کهی جهنگ دهبێت تا شههید ببین) خۆ له ڕاستیدا مهرگتان بهچاوی خۆتان بینی له کاتێکدا ئێوه چاوهڕوانی مهرگ بوون.
(محمد (صلی الله علیه وسلم) تهنها پێغهمبهرێک نهبووه وهفات بکات، بێگومان پێغهمبهرانی پێش ئهمیش (وهفاتیان کردووه)، ئایا ئهگهر وهفاتی کرد یان کوژراو شههید بوو، ئێوه پاشگهز دهبنهوه و ههڵدهگهڕێنهوه؟! (لهو دین و ئاینهی که پێی ڕاگهیاندوون) خۆ ئهوهی ههڵگهڕێتهوه و پاشگهزبێتهوه، ئهوه ههرگیز زیان بهخوا ناگهیهنێت، له داهاتویهکی نزیکدا خوای گهوره پاداشتی سوپاسگوزاران دهداتهوه.
هیچ کهسێکیش نامرێت مهگهر بهویستی خوا نهبێت، له کات و وهختی دیاری کراودا (ئهمهش خۆی هاندهرێکه بۆ ئیماندار که له مهرگ نهترسێت) جا ئهوهی پاداشتی دنیای دهوێت ههندێکی پێدهبهخشین، ئهوهش قیامهتی دهوێت ههندێکی پێدهبهخشین، له داهاتویهکی نزیکیشدا پاداشتی سوپاسگوزاران دهدهینهوه.
چهندهها پێغهمبهر ههبوون که خواناس و پیاوچاکانی زۆر لهگهڵیدا بوون و دژ به دوژمنان جهنگاون، جا ئهوانه هیچ کات سستی و بێزاری و بێتاقهتی ڕووی تێنهکردوون بههۆی ئهوهی که تووشیان هاتووه له پێناو ڕێبازی خوادا، لاوازو بێ هێزو سهرشۆریش نهبوون بۆ دوژمنان، خوای گهورهش ئهو ئارامگرو خۆڕاگرانهی خۆشدهوێت.
ئهوکاته گوفتاریان تهنها ئهمه بووه که وتویانه: پهروهردگارا له گوناهو ههڵهکانمان ببورهو له زیادهڕهوی کاروبارمان خۆش ببه، دامهزراومان بکه، سهرمان بخه بهسهر ئهم گهله بێباوهڕهدا.
ئهوسا ئیتر خوا پاداشتی دنیای پێبهخشین (بهسهرکهوتن و پایهداریی) پاداشتی چاکی قیامهتیشی بۆ مسۆگهر کردن و خوا ئهو چاکهکارانهی خۆش دهوێت.
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ئهگهر ملکهچ و گوێڕایهڵی ئهوانه بن که کافر و بێ دینن، ئهوه بهرهودوا دهتانگێڕنهوه و پاشگهزتان دهکهنهوه و له دین وهرتاندهگێڕن، ئهوسا ئیتر به دۆڕاوی دهگهڕێنهوه.
(دڵنیابن که خوانهناسان یارو یاوهری ئێوه نین) بهڵکو خوا یارو یاوهرتانه، بێگومان ئهو زاته چاکترین پشتیوان و یاریدههرتانه.
(ئهی گرۆی ئیمانداران دڵنیابن) که لهمهودوا ئێمه: ترس و بیم فڕێ دهدهینه دڵی ئهوانهی که بێ باوهڕن، بههۆی ئهوهی شهریک و هاوهڵیان بۆ خوا بڕیارداوه بێ ئهوهی خوا هیچ دهسهڵاتێکی پێدابن (بۆ دانانی هاوهڵگهری)، ئهوانه سهرهنجامی گهڕانهوهیان ئاگری دۆزهخه که چهند ناخۆش و خراپه جێگهی ستهمکاران.
سوێند بێت، خوا بهڵێنی خۆی بۆ ئێوه بهڕاستی بردهسهر (لهسهرهتای جهنگی ئوحود)دا، ههر بهمۆڵهت و یارمهتی ئهو، (دوژمنانتان) بهگیر هێناو تێکتان شکاندن، ههتا ئهوکاتهی که ساردیی ڕووی تێکردن و بوو به کێشهتان لهسهر ههندێک شت و یاخی بوون (له فهرمانی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) سهنگهرتان چۆڵ کرد) دوای ئهوهی ههندێک شتی نیشاندان که حهزتان لێدهکرد، ههتانه دنیای دهوێت و ههتانه قیامهتی مهبهسته، لهوهودوا دهستی ئێوهی کۆتاکرد (له دوژمنان) تا تاقیتان بکاتهوه، سوێند بێت، بهڕاستی خوا چاوپۆشی لێکردن و لێتان خۆشبوو و خوا فهزڵ و ڕێزی ههیه بۆ ئیمانداران.
ئیتر ئهوهبوو که (بهگیرهاتن و کشانهوه و شپرزه و پهرت و بڵاوبوون) خۆتان ههڵدهگێڕا بهکێوی ئوحود و دهورو بهریداو ئاوڕتان له کهس نهدهدایهوه، لهکاتێکدا پێغهمبهریش بهدواتاندا بانگی دهکردن له لاکهی ترهوه: (ئهی بهندهکانی خوا بگهڕێنهوه و ڕامهکهن)، جا ئهوهبوو ئێوه خهم و خهفهتتان کرده دڵی پێغهمبهرهوه (به نافهرمانیتان خوای گهورهش) خهم و پهژارهی کرده دڵی ئێوهوه (بهدهنگو باسی بریندار بوونی پێغهمبهرو شههید بوونی) تاوهکو خهفهت نهخۆن بۆ ئهوهی له دهستتان چووه و ئهوهش که خوا تووشی کردوون و بهسهری هێنان (دیاره هاوهڵان پێغهمبهریان لهخۆیان و له ههموو شت لاخۆشهویستتر بووه) خواش ئاگاداره لهو کاروکردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
پاشان، دوای ئهو غهم و پهژارایه ئارامیی و هێمنیی بهسهردا دابهزاندن که وهنهوزێک بوو دهستهیهکتانی داگرتبوو، دهستهیهکی تریش بهڕاستی خهمی خۆیان بوو، گومانی ناڕهوایان دهبرد بهخوای گهوره به گومانی نهفامانه، دهیانوت: ئایا ئێمه لهم کارهدا (له بهدهستهێنانی سهرکهوتن) هیچ شتێکمان ههیه؟! (ئهوپشتیوانهی کهخوا بهڵێنی پێدابووین بۆ نههات؟!) ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: بێگومان ههموو شتێک بهدهست خوایه، ئهوانه ههندێک شت دهشارنهوه له دهروونی خۆیاندا و بۆ تۆی دهرناخهن، ههروهها دهڵێن: ئهگهر (بهڵێنی سهرکهوتن ڕاست بوایه) ئێمه شتێکمان بهدهست بوایه ئالێرهدا نهدهکوژراین!! پێیان بڵێ: ئهگهر لهماڵی خۆشتاندا بوونایه، ئهوانهی که بڕیاره بکوژرانایه، دهبوا ههروایان بهسهر بهاتایهو له شوێنی کوژرانیاندا ڕاکشانایه بێگومان خوا ئهم شتانهتان بهسهر دههێنێت تا ئهوهی له دهروونتاندا ههیه تاقی بکاتهوه و چی لهدڵهکانتاندا ههیه خاوێنی بکاتهوه و حهقیقهتی دهربخات، ئهو خوایهش زانایه بهوهی که له ناخی سینهکاندا حهشار دراوه.
بێگومان ئهوانهی پشتیان ههڵکرد (له جهنگی ئوحود) له ڕۆژی بهیهکگهیشتنی ههردوو ئۆردوو (ئۆردووی ئیمانداران و ئۆردووی بێ باوهڕان)، ئهوانه تهنها شهیتان تووشی ههڵهی کردن له خشتهی بردن بههۆی ههندێک گوناههوه که ئهنجامیان دابوو، بهڕاستی خوا لێیان خۆشبوو چونکه بێگومان خوا لێخۆشبووه (له گوناههکهتان) و ئارامگرو خۆڕاگره (زوو تۆڵه له یاخی بوان ناسێنێت).
ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه وهکو ئهوانه مهبن که بێ باوهڕ بوون، لهکاتی سهفهر بهسهر زهویدا، یاخود کاتی جهنگ، بهبرایانی (هاوبیریان) دهوت: ئهگهر لای ئێمه بوونایه نه دهمردن، نه دهکوژران!! بۆ ئهوهی خوا ئهوه بکاته خهفهت و ناخۆشی له دڵیاندا، خۆ ههر خوا ژیان بهخشه و مرێنهره، خوا بینایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
خۆ ئهگهر بکوژرێن له پێناوی خوادا یاخود بمرن، لێخۆش بوون لهلایهن خواوه هاوڕێ لهگهڵ ڕهحمهت، چاکتره لهوهی که خهڵکی کۆی دهکهنهوه.
سوێند بێت ئهگهر بمرن یان بکوژرێن ههر بۆ لای خوا کۆ دهکرێنهوه.
کهوابوو (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بههۆی ڕهحمهتی خواوهیه تۆ نهرم و هێمن بویت لهگهڵیاندا، خۆ ئهگهر توڕهو قسه ڕهق و بێ بهزهیی بوویتایه، ئهوه ههموو له دهورت بڵاوهیان دهکرد، کهواته چاوپۆشیان لێبکه و لێیان ببورهو داوای لێخۆش بوونیان بۆ بکه، له کارو پێشهاتدا پرس و ڕایان پێ بکه، (دوای مهشورهت و پرس و ڕا) ئهگهر بڕیارتدا (کارێک ئهنجام بدهیت، ئهنجامی بدهو) پشت بهخوا ببهسته، چونکه بهڕاستی خوا ئهوانهی خۆشدهوێت که پشتی پێدهبهستن.
ئهگهر خوا سهرکهوتنتان پێ ببهخشێت ئهوه هیچ کهس ناتوانێت سهرکهوێت بهسهرتاندا، خۆ ئهگهر پشتتان بهربدات، ئهوه کێ ههیه دوای ئهو کۆمهکتان بکات و سهرتان بخات، ده با ئهوانهی ئیماندارن ههر پشت بهخوا ببهستن.
(ههندێک گومانیان برد که پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) له دابهشکردنی دهسکهوتدا نادادیی دهکات) بێگومان بۆ هیچ پێغهمبهرێک نهبووه که نادادی و خیانهت بکات، ههر کهس ناحهقی و نادادی بکات له ڕۆژی قیامهتدا نادادیهکهی (یهخهی پێ دهگرێت و) بهکۆڵیهوهیهتی، لهوهودوا پاداشتی ههر کهسێک بهگوێرهی کردهوهکانی دهدرێتهوه و ئهوانه ستهمیان لێناکرێت.
ئایا ئهو کهسهی (به پهرستن و چاکهکاری) شوێنی ڕهزامهندیی خوا کهوتبێت، وهکو ئهو کهسه وایه (که بههۆی گوناهو تاوانهوه) شایستهی خهشم و قینی خوا بێت؟ بێگومان شوێنی ئهو جۆره کهسانه دۆزهخه که سهرنجامێکی ناخۆشه.
ههریهک لهو (دوو دهستهیه) پلهو پایهی خۆی ههیه لای خوا (له بهههشتی بهریندا یاخود له ناخی دۆزهخدا)، بهڕاستی خوا بینایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن.
سوێند بێت بێگومان خوا منهتی ناوهته سهر ئیمانداران کاتێک پێغهمبهرێکی بۆ ڕهوانه کردوون له خۆیان ئایهتهکانی ئهویان بهسهردا دهخوێنێتهوه، دڵ و دهروونیان پاک و پوخت دهکاتهوه، ههروهها فێری قورئان و داناییان دهکات، بهڕاستی پێشتر له گومڕاییهکی ئاشکرادا ڕۆچوو بوون.
ئایا کاتێک بهڵاو ناخۆشیهکتان تووشهات (له جهنگی ئوحود)دا بۆ دهڵێن: ئهمه چی بوو؟ بۆ وامان بهسهر هات؟ لهکوێوه ئهمهمان بۆهات؟ (ئهی بۆ لهیادیان چوو، خۆ لهجهنگی بهدردا) بهڕاستی ئێوه دووئهوهندهتان بهوان کرد؟! ئینجا پێیان بڵێ: ئهو بهڵایه لهلایهن خۆتانهوه توشتان هات (کاتێک نافهرمانی پێغهمبهرتان کردو تهماعی دنیا له دهروونتاندا جووڵا) بهڕاستی خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه، (بهنده چاکهکانیشی کاتێک ههڵه بکهن تووشی بهڵایان دهکات)...
ئهوهش که تووشتان بوو له ڕۆژی بهیهک گهیشتنی ههردوو ئۆردووهکه (له جهنگی ئوحود)دا ئهوه به فرمان و ویستی خوا بوو، تا ئیمانی باوهڕداران دهربخات...
دووڕوویی و نالهباریی دووڕووهکانیش دهربخات، کاتێک پێیان وترا: وهرن بجهنگن له پێناوی خوادا، یان (هیچ نهبێت) بهرگری له خۆتان و ماڵ و منداڵتان بکهن، وتیان: ئهگهر بمانزانیایه شهڕو جهنگ بهرپا دهبێت ئهوه شوێنتان دهکهوتین و دهجهنگاین، ئهوانه ئهو ڕۆژه له کوفرهوه نزیکترن تا له ئیمان، بهدهمیان شتێک دهڵێن که له دڵ و دهروونیاندا نییه، خوایش زانایه بهوهی که دهیشارنهوه...
ئهوانهی بۆی دانیشتن و (نهچوون بۆ جهنگ) بهبراکانی خۆیانیان وت: ئهگهر ئهوانه (واته شههیدهکان) بهقسهی ئێمهیان بکردایه نه دهکوژران، ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: دهی کهواته مردن له خۆتان دووربخهنهوه ئهگهر ڕاست دهکهن؟! ههرگیز وامهزانن و وادامهنێن ئهوانهی لهپێناوی خوادا شههید بوون و کوژران، مردوون، نهخێر وانیه، بهڵکو ئهوانه زیندوون، لای پهروهردگاریان له ڕزق و ڕۆزیی (ههمه جۆرو تایبهت) بههرهوهرن.
ههرگیز وامهزانن و وادامهنێن ئهوانهی لهپێناوی خوادا شههید بوون و کوژران، مردوون، نهخێر وانیه، بهڵکو ئهوانه زیندوون، لای پهروهردگاریان له ڕزق و ڕۆزیی (ههمه جۆرو تایبهت) بههرهوهرن.
زۆر دڵخۆش و شادمانن بهو بهخشش و زیاده فهزڵهی که خوا پێی بهخشیوون، مژدهش دهدهن بهوانهی هێشتا بهوان نهگهیشتوون و (شههید نهبوون) که بێگومان هیچ ترس و بیمێکیان لهسهر نییه، هیچ غهم و پهژارهیهکتان بۆ پێش نایهت (له بهجێ هێشتنی دنیا).
مژده دهدهن بهنازو نیعمهتانی تایبهتی و فهزڵ و ڕێزی بێ سنوور لهلایهن خوای میهرهبانهوه، بهڕاستی خوایش پاداشتی ئیمانداران زایه ناکات و (رهنج بهخهسار نابن)...
ئهوانهی که بهدهم بانگهوازی خواو پێغهمبهرهوه (صلی الله علیه وسلم) چوون، دوای ئهوهی که تووشی ناخۆشی و زام و ئێش بوون، بۆ ئهوانهیان که چاکهیان کردو پارێزکار بوون، پاداشتی زۆر گهوره و بێ سنوور ئامادهیه...
ئهوانهی که خهڵکی (باوهڕ لاواز) پێیان دهڵێن: بهڕاستی خهڵکی بێ باوهڕو خوانهناس خۆیان بۆ ئێوه کۆ کردۆتهوه و خۆیان بۆ ئێوه مهڵاس داوه، لێیان بترسن (خۆتان تووشی بهڵا مهکهن) بهڵام ئهوان (واته ئیمانداران بهو پڕوپاگهندهیه) باوهڕیان زیاتر دامهزراو، وتیان: خوامان بهسه که یاریدهدهرو یارمهتیدهرێکی چاکه.
ئهوسا ئیتر موسوڵمانان گهڕانهوه هاوڕێ لهگهڵ فهزڵ و نازو نیعمهتی خوایی دا، هیچ ناخۆشیهکیشیان بۆ پێش نههات، چونکه شوێنی ڕهزامهندی خوا کهوتبوون و (ههر ئهوهشیان مهبهست بوو)، خوای گهورهش ههر خۆی خاوهنی فهزڵ و ڕێزێکی زۆر گهورهیه.
ئهوه بهڕاستی تهنها شهیتانه یاوهرهکانی خۆی دهترسێنێت، ئێوهی (ئیماندار) لێیان مهترسن، بهڵکو ههر له من بترسن ئهگهر ئیماندارن (بێگومان ترسان له خوا ئاسوودهیی و ئارامیی دهبهخشێت به ئیماندار).
(ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) ئهوانهی که پێشبڕکێ دهکهن له بێ باوهڕیدا خهمبارت نهکهن، چونکه بهڕاستی ئهوانه ههرگیز هیچ زیانێک بهخوا ناگهیهنن، خوا دهیهوێت هیچ بهشێکیان له قیامهتدا پێ نهبهخشێت، سزای سهخت و زۆر ناسۆریش بۆیان ئامادهیه.
بهڕاستی ئهوانهی بێ باوهڕییان ههڵبژارد له جیاتی ئیمان، بێ باوهڕییان کڕی لهجیاتی باوهڕ، بههیچ جۆرێک زیان بهخوا ناگهیهنن بهڵکو سزای بهئێش چاوهڕێیانه.
ئهوانه ڕێبازی کوفریان گرتۆتهبهر، وا گومان نهبهن که مۆڵهتمان داون و (نازو نیعمهتی دنیامان پێبهخشیوون) ئهوه خێره بۆیان، ئێمه تهنها بۆیه مۆڵهتیان دهدهین تا زیاتر گوناهبار ببن و سزایهکی ڕیسواکهر چاوهڕێیانه.
خوا ئیمانداران واز لێناهێنێت ههر وهکو ئهوهی که ئێستا ئێوه لهسهری ههن (دڵسۆزو نادڵسۆز، خهمخۆرو بێ باک تێکهڵن)، ههتا پیس و پاک لهیهک جیانهکاتهوه (بههۆی جۆرهها تاقی کردنهوه و پێشهاتهوه)، بێگومان خوا جیهانی شاراوهتان نیشان نادات (تا ئاینده بزانن)، بهڵکو خوا له پێغهمبهرهکانی کهسانێک ههڵدهبژێرێت که بیهوێت (تا له ههندێک نهێنی ئاگاداربن بهو ڕادهیهی که پێویسته)، جا باوهڕ بهخواو پێغهمبهرانی بهێنن، خۆ ئهگهر باوهڕی دامهزراو بهێنن و پارێزکاری بکهن و له خوا ترس بن، ئهوه پاداشتی بێ سنوور و نهبڕاوه چاوهڕێتانه.
واگومان نهبهن ئهوانهی که بهخیلی و ڕهزیلی دهکهن، لهو نازو نیعمهتانهی خوا پێی بهخشیوون، نابهخشن، کارێکی چاکه بۆیان، نهخێر ئهوه کارێکی خراپ و نادروسته بۆیان، چونکه ئهو شتانهی که نهیاندهبهخشی له ڕۆژی قیامهتدا دهست دهنێته بینیان و دهبنه کۆت له گهردنیاندا، (بێگومان) ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیانهو خوا ئاگایه به ههموو ئهو کارو کردهوانهی که ئێوه ئهنجامی دهدهن.
سوێند بێت بێگومان خوای پهروهردگار گوفتاری (نابهجێی) ئهو (جولهکانهی) بیست که وتیان: خوا ههژاره و ئێمه دهوڵهمهندین!! ئێمه ئهو گوفتارانه یاداشت و تۆمار دهکهین لهسهریان، ههروهها کوشتنی پێغهمبهران به دهستی ئهوان به ناحهق، (له دۆزهخیشدا) پێیان دهڵێین: بچێژن سزای ئاگری سوتێنهر...
ئهو سزایه له دهرهنجامی دهست پێشخهری خۆتاندایه، چونکه بهڕاستی خوا هیچ جۆره ستهمێک له بهندهکان ناکات.
(ئهو جوولهکانهی) دهڵێن: خوا پهیمانی داوه به ئێمه که به هیچ پێغهمبهرێک باوهڕ نهکهین تاقوربانیهکمان بۆ نههێنێت و (نهیبینین) ئاگر دهیخوات و دهیسوتێنێت و له ناوی دهبات، (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: خۆ ژمارهیهک پێغهمبهر له پێش منهوه ڕهوانهکران بۆتان بهچهندهها بهڵگهو نیشانهی ئاشکراوه و بهو داخوازیهشهوه کهوتتان، جا بۆ کوشتانن و (شههیدتان کردن) ئهگهر ئێوه ڕاستگۆن؟!
خۆ ئهگهر بڕوایان پێنهکردیت، ئهوه بهڕاستی زۆرێک له پێغهمبهرانی پێش تۆ بروایان پێ نهکراوه ههرچهنده جۆرهها موعجیزه و نامهی پڕ له ستایش و ئامۆژگاری و کتێبی ڕووناککهرهوهیان هێنابوو.
ههموو کهسێک دهبێت بمرێت و مردن بچێژێت، تهنها له ڕۆژی قیامهتدا کرێ و پاداشتان بهتهواوی پێ دهدرێت (دهرئهنجامی کردهوهکانتان دێتهوه ڕێتان) ئهوسا ئهوهی دوور خرایهوه له ئاگری دۆزهخ و خرایه بهههشتهوه، ئهوه بهڕاستی سهرفراز بووه، ژیانی دنیاش بێجگه لهوهی که ڕابواردنێکی خهڵهتێنهره شتێکی تر نیه.
سوێند بێت بێگومان تاقی دهکرێنهوه له ماڵ و دارایی و خۆیشتاندا (زیان له ساماندا دهکهن، خۆتان توشی ناخۆشی و ئازار دهبن) ههروهها سوێند بێت له خاوهنانی کتێبی پێش خۆتان و له موشریک و هاوهڵگهرانهوه ئازارێکی زۆر دهبیسن (ئهوهنده بوختان و قسهی نابهجێتان بۆ ههڵدهبهستن، وهک ئازار بهرگوێتان بکهوێت وایه)، بهڵام ئهگهر خۆڕاگر بن و پارێزکار بن و له خوا بترسن (له سنوور دهرنهچن)، بهڕاستی ئهو ههڵوێسته لهکاره پهسهندو کردهوه پایهدارهکانه.
(یاد بێنهرهوه) کاتێک خوا پهیمانی وهرگرت لهوانهی کتێبیان پێ بهخشراوه که ڕوونی بکهنهوه بۆ خهڵکی و مهرامهکانی باس بکهن و نهیشارنهوه، کهچی خستیانه پشت خۆیان و به نرخێکی ههرزان فرۆشتیان (ئهگهر ههموو دنیاش بێت، دینی بۆ بفرۆشی ههرزان فرۆشراوه و زهرهرێکی بێ سنووره) ئای که شتێکی بێ نرخیان کڕیوه و دهستیان کهوتووه.
وا گومان مهبه بهوانهی دڵخۆشن بهوهی که ههیانهو حهزدهکهن باس بکرێن و خهڵکی سوپاسیان بکات لهسهر کارو چاکهیهک که نهیانکردووه، ئهوه ههرگیز وامهزانه ئهوانه له دهست سزا ڕزگاریان دهبێت، بهڵکو سزایهکی به ئێش چاوهڕێیانه.
ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیانه و ئهو خوایه دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه.
بهڕاستی له دروستکردنی ئاسمانهکان و زهویدا و له ئاڵو گۆڕی شهو و ڕۆژدا بهڵگه و نیشانهی زۆر ههن بۆ کهسانی ژیر و هۆشمهند...
ئهوانهی یادی خوا دهکهن لهکاتێکدا که بهپێوهن یان دانیشتوون یان ڕاکشاوون (له هیچ حاڵهتێکدا یادی ئهوزاته فهرامۆش ناکهن)، ههمیشه بیردهکهنهوه له دروست بوونی ئاسمانهکان و زهوی (بیردهکهنهوه له ههموو وردهکاریهک، سهرنجی ههموو دیاردهیهک دهدهن، سهرئهنجام دهڵێن): پهروهردگارا تۆ ئهم ههموو دروست کراوانهت بێ هوده و بێ ئامانج دروست نهکردووه، پاکیی و بێگهردیی شایستهی تۆیه، ده تۆش بمانپارێزه له سزای ئاگری دۆزهخ.
پهروهردگارا بهڕاستی تۆ ههرکهس بخهیته ناو ئاگری دۆزهخهوه، ئهوه ئیتر شهرمهزارو ڕیسواو خهجاڵهتت کردووه، (جا بێگومان لهوێ) ستهمکاران هیچ جۆره پشتیوانێکیان نیه.
پهروهردگارا؛ بهڕاستی ئێمه گوێمان له بانگخوازێک بوو، بانگی کردین بۆ ئیمان و (دهیفهرموو): ئیمان بهێنن به پهروهردگارتان جا ئێمهش (بێ دوودڵی)، خێرا باوهڕمان هێناو (وتمان): پهروهدگارا؛ دهتۆش لهگوناهو ههڵهکانمان خۆش ببه، چاوپۆشی بکه لهکرداره ناپهسهندهکانمان و (لهسهر ڕێبازی) چاکان و (بهختهوهران) بمانمرێنه و لهگهڵ ئهواندا کۆمان بکهرهوه.
پهروهردگارا؛ ئهو بهڵێنانهشمان بۆ ئهنجام بده که لهسهر زاری پێغهمبهرانتدا بهئێمهت داوه (که سهرکهوتنه له دنیاداو بهههشتی بهرینه له داهاتوودا) و له ڕۆژی قیامهتیشدا خهجاڵهت و ڕوو زهردمان مهکه، بێگومان تۆ بهڵێن شکێن نیت و بهڵێنی خۆت دهبهیته سهر.
(کاتێک ئیمانداران بهم شێوهیه نزایان کرد، که پهروهردگاری ئازیزیان فێریان دهکات) بێگومان ئهو زاته دوعاکانیان لێوهردهگرێت (به هاناو هاواریانهوه دهچێت بۆیه دهفهرموێت): بهڕاستی من ههوڵ و کۆشش و کارو کردهوهی هیچ کام له ئێوه بهزایه نادهم، چ نێرینه و پیاوتان، چ مێینه و ئافرهتتان (چونکه)هاوکاری یهکتر بوون (له چاکهو چاکهکاریدا)، جا ئهوانهی کۆچیان کردو له شوێنهواری خۆیان دهربهدهرکران و ئازارو ئهشکهنجهدران له پێناوی مندا و جهنگان و شههیدکران، بهڕاستی سوێند بێت چاوپۆشی دهکهم له ههڵهو گوناههکانیان و دهیانخهمه باخهکانی بهههشتهوه که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیداو بهردهم کۆشکهکانیدا دهڕوات، ئهمهش پاداشتێکه له لایهن خواوه (پێشکهشیان دهکرێت) خوا پاداشتی چاک و جوانی لایه (بۆ تێکۆشهران).
(ئهی ئیماندار) ههرگیز هێزو دهسهڵاتی ئهوانهی بێ باوهڕن له وڵاتاندا تۆ لهخشته نهبات.
(ئهوه ههرههمووی) ڕابواردنێکی کهمه (چونکه) لهوهودوا شوێن و جێگهیان دۆزهخه، که ناخۆشترین جێگه و ڕێگهیه.
بهڵام ئهوانه که پارێزکارن و له سزای پهروهردگاریان دهترسن (جێگه و ڕێگهیان) باخهکانی بهههشته که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیداو بهبهردهم کۆشکهکانیدا دهڕوات، هاوڕێ لهگهل ژیانی ههمشهیی لهوێدا، ئهو شوێنانهش لهلایهن خواوه ئامادهکراوه، بۆ میوانداری ههمیشهیی بهختهوهران، ئهڵبهته ئهوبهشهی که لای خوایه چاکترو بهنرختره بۆ چاکهکاران و خواناسان.
بهڕاستی ههندێ کهس ههن له خاوهنانی کتێب که باوهڕی بهخوا پتهو و دامهزراوه، ههروهها بهو (قورئانهش) که بۆ ئێوه ڕهوانهکراوه و بهو کتێبانهش بۆ خۆیان پێشتر ڕهوانه کراوه، لهکاتێکدا ئهوانه ترسی خوایان له دڵدایه و مهبهستیانه خوا لێیان ڕازی بێت، ئایهتهکانی خوا بهنرخێکی کهم (یاخود بههیچ نرخێک) نافرۆشن، ئهوانه پاداشتی (ئیمان و باوهڕی) خۆیان لای پهروهردگاریان وهردهگرن، بهڕاستی خوا بهخێرایی لێپرسینهوه ئهنجام دهدات (تا بهزوویی بهختهوهران بخاته بهههشتهوه و ناپوختهکانیش له دۆزهخ توند بکات).
ئهی ئهوانهی که باوهڕتان هێناوه خۆگربن و خۆڕاگریی و ئارامگریی و بهسهر خۆتاندا بهێنن، نهبهزن له خۆگری مانهوهتان له سهنگهردا، ههوڵ بدهن ههمیشه له سهنگهری خهبات و کۆششدا بن، له خوا بترسن و پارێزکاربن بۆ ئهوهی سهرفرازیی (ههمیشهیی) بهدهست بهێنن.